Bệnh thường khởi phát trước 3 tuổi và diễn biến kéo dài khiến người bệnh gặp nhiều khó khăn trong cuộc sống. Tuy nhiên, nếu được phát hiện và can thiệp sớm cùng sự hỗ trợ từ gia đình và cộng đồng, trẻ mắc tự kỷ sẽ có khả năng phát triển các giá trị bản thân, hòa nhập cộng đồng

Dấu hiệu ban đầu của tự kỷ ở trẻ 

Cách Chơi Đồ Chơi Không Phù Hợp

Trẻ tự kỷ thường không chơi đồ chơi theo cách thông thường. Thay vì sử dụng đồ chơi theo mục đích (chẳng hạn như đẩy xe hơi hoặc cho búp bê ăn), trẻ có thể chỉ thích xoay bánh xe, xếp đồ chơi theo hàng hoặc liên tục lặp đi lặp lại một hành động với đồ vật mà không có sự sáng tạo.

Không Kết Nối Được Với Bạn Bè

Một trong những dấu hiệu quan trọng của tự kỷ là trẻ gặp khó khăn trong việc kết nối với bạn bè cùng trang lứa. Trẻ có thể không quan tâm đến việc chơi chung, không biết cách tham gia vào trò chơi nhóm hoặc không đáp lại khi được bạn bè rủ chơi.

Hiếu Động Hoặc Bị Động Thái Quá

Trẻ tự kỷ có thể có mức năng lượng không ổn định: hoặc quá hiếu động, chạy nhảy liên tục không biết mệt, hoặc quá bị động, ít phản ứng với môi trường xung quanh. Sự mất cân bằng này thường khiến cha mẹ lo lắng vì trẻ có vẻ “khác biệt” so với bạn bè cùng độ tuổi.

Cười Khóc Không Hợp Hoàn Cảnh

Trẻ có thể bật cười mà không có lý do rõ ràng hoặc khóc ngay cả khi không có gì đáng sợ hay đau đớn. Điều này phản ánh sự khác biệt trong cách trẻ cảm nhận và phản ứng với thế giới xung quanh.

Quá Nhạy Cảm Với Âm Thanh

Một số trẻ tự kỷ rất nhạy cảm với âm thanh. Tiếng ồn lớn như còi xe, tiếng máy hút bụi hoặc tiếng nhạc có thể khiến trẻ hoảng sợ, bịt tai hoặc phản ứng mạnh. Ngược lại, một số trẻ có thể không phản ứng với âm thanh lớn, dù cha mẹ gọi to nhưng trẻ vẫn không quay lại.

Có Hành Động Lạ Với Đồ Vật

Trẻ có thể có những hành động bất thường với đồ vật, chẳng hạn như liên tục gõ, lắc, xoay hoặc đập vào một bề mặt nào đó. Một số trẻ thích nhìn chằm chằm vào quạt trần quay, ánh sáng nhấp nháy hoặc có sở thích đặc biệt với một loại đồ vật nào đó mà không có lý do rõ ràng.

Kiệm Lời Hoặc Khó Diễn Đạt

Khả năng ngôn ngữ của trẻ tự kỷ thường chậm phát triển hơn so với trẻ cùng độ tuổi. Một số trẻ không nói hoặc nói rất ít, trong khi một số khác có thể nói nhưng lặp lại một câu mà không hiểu nghĩa (echolalia). Trẻ cũng có thể gặp khó khăn trong việc sử dụng từ ngữ để diễn đạt mong muốn của mình.

Khó Thích Nghi Với Thay Đổi Thường Ngày

Trẻ tự kỷ thường có xu hướng bám vào thói quen và cảm thấy an toàn khi mọi thứ diễn ra theo một trình tự cố định. Điều này thể hiện qua việc trẻ thích ăn cùng một loại thức ăn, ngồi ở một vị trí quen thuộc hoặc tuân thủ nghiêm ngặt một lịch trình hằng ngày. Khi có bất kỳ sự thay đổi nào, dù nhỏ như đổi đường đi học, thay chỗ ngồi hay thay đổi thứ tự hoạt động, trẻ có thể trở nên bối rối, lo lắng hoặc phản ứng tiêu cực.

Phản ứng của trẻ trước sự thay đổi có thể là khóc, la hét, cáu kỉnh hoặc thu mình lại, từ chối hợp tác. Điều này ảnh hưởng đến khả năng học tập và hòa nhập xã hội, đặc biệt là khi trẻ gặp thay đổi trong môi trường lớp học hoặc sinh hoạt hằng ngày.

Để giúp trẻ thích nghi, cha mẹ và giáo viên nên chuẩn bị trước bằng cách giải thích sự thay đổi, sử dụng hình ảnh minh họa hoặc áp dụng từng bước nhỏ để trẻ có thời gian làm quen. Kiên nhẫn và tạo môi trường ổn định nhưng linh hoạt sẽ giúp trẻ dần thích nghi tốt hơn với những thay đổi trong cuộc sống.

Thiếu Nhận Thức Về Nguy Hiểm

Một trong những dấu hiệu đáng lo ngại của trẻ tự kỷ là thiếu nhận thức về nguy hiểm. Trẻ có thể chạy ra đường mà không biết nguy hiểm từ xe cộ, leo trèo lên cao mà không sợ ngã hoặc tiếp cận các vật nóng, sắc mà không ý thức được hậu quả.

Cha mẹ cần làm gì khi nghi ngờ con rối loạn phổ tự kỷ

Khi nghi ngờ trẻ bị tự kỷ, việc đầu tiên cha mẹ cần làm là tìm đến các bác sĩ, chuyên gia để được tư vấn. Việc điều trị sớm sẽ giúp trẻ phát triển các kỹ năng cần thiết trong cuộc sống. Tùy từng mức độ, tình trạng của bệnh mà mỗi bác sĩ sẽ đưa ra những phác đồ điều trị khác nhau, bao gồm cả điều trị bằng thuốc và tâm lý học. Nhưng phương pháp chữa trị tốt nhất để cải thiện tình trạng của trẻ là sự quan tâm, chăm sóc đặc biệt của cha mẹ, gia đình và người thân. Sự quan tâm, chăm sóc không chỉ thể hiện bằng tình yêu mà còn là sự kiên trì, nhẫn nại, bền bỉ. Gia đình đồng hành cùng trẻ vượt qua những thử thách khó khăn, để trẻ có thể hòa nhập được với các bạn.

Người thân, gia đình phải luôn theo dõi tình trạng, hành vi của trẻ. Thường xuyên trao đổi với bác sĩ, chuyên gia tâm lý trẻ em, giáo viên của trẻ về những chuyển biến trong hành vi tiếp cận, giao tiếp của trẻ, để có những thay đổi phù hợp với lộ trình điều trị bệnh tự kỷ của trẻ.

Phương pháp thường áp dụng để chữa tự kỷ ở trẻ là giáo dục can thiệp. Việc điều trị được thực hiện kết hợp xuyên suốt ở nhà và ở trường học một cách chặt chẽ, khoa học, theo hướng dẫn của các chuyên gia. Giúp trẻ cải thiện kỹ năng xã hội, xây dựng môi trường sống tích cực, phương pháp can thiệp phù hợp.