Công tác nghiên cứu, sửa đổi chính sách BHYT "Lấy người bệnh làm trung tâm"

Chiều 26/01/2024, Bộ Y tế tổ chức Hội nghị trực tiếp và trực tuyến tổng kết Luật BHYT giai đoạn 2009-2023, kết nối hơn 120 điểm cầu trên cả nước.

Đồng chủ trì hội nghị tại điểm cầu Trung ương có Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội Nguyễn Hoàng Mai và Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Nguyễn Đức Hòa.

Toàn cảnh hội nghị trực tuyến tổng kết Luật BHYT giai đoạn 2009- 2023

Phát biểu tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn nhấn mạnh, sau 15 năm triển khai thực hiện Luật BHYT, chính sách BHYT đã từng bước phát triển và đạt được những thành tựu quan trọng, khẳng định tính đúng đắn và phù hợp trong việc lựa chọn chính sách tài chính y tế thông qua BHYT, tạo nguồn tài chính bền vững cho chăm sóc sức khỏe, tiếp cận mục tiêu bao phủ chăm sóc sức khỏe toàn dân.

Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn phát biểu tại Hội nghị

Cụ thể, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn đã chỉ ra 8 kết quả nổi bật. Trong đó, tỷ lệ bao phủ BHYT gia tăng nhanh chóng, cụ thể: Năm 2009 bao phủ 58% dân số, tới năm 2023 đạt 93,35% dân số- tương ứng với 93,307 triệu người tham gia BHYT. Quyền lợi của người tham gia BHYT ngày càng được mở rộng, việc tiếp cận dịch vụ KCB BHYT ngày càng thuận lợi.

Việt Nam được đánh giá là một trong số ít nước trên thế giới có danh mục thuốc tương đối đầy đủ, toàn diện và mở rộng so với mức phí đóng BHYT, với 1.037 hoạt chất/thuốc hóa dược, sinh phẩm và 229 thuốc đông y, thuốc từ dược liệu, 349 vị thuốc cổ truyền (trong khi Thái Lan, Singapore, Philippines chỉ có 600-700 hoạt chất). Quỹ BHYT đã đảm bảo chi trả hầu hết các bệnh lý và có nhiều thuốc mới, chi phí cao với số tiền chi trả lớn; đặc biệt có bệnh nhân đã được chi trả BHYT lên tới gần 4 tỷ đồng.

Hệ thống cơ sở khám, chữa bệnh BHYT ngày càng mở rộng và nâng cao chất lượng, đáp ứng nhu cầu khám, chữa bệnh BHYT của người dân. Đến hết ngày 31/12/2023, toàn quốc có 12.835 cơ sở ký hợp đồng khám, chữa bệnh BHYT, trong đó gồm 1.768 cơ sở công lập và 1.067 cơ sở ngoài công lập, hơn 10.000 trạm y tế xã; chất lượng khám, chữa bệnh BHYT ngày ngày được càng nâng cao.

Số lượt khám, chữa bệnh BHYT tăng nhanh qua từng năm. Trong năm 2023 có 174,8 triệu lượt khám, chữa bệnh BHYT với số tiền chi trả khoảng 124,3 nghìn tỷ đồng. Quỹ BHYT được cơ quan BHXH quản lý tập trung, thống nhất, công khai, minh bạch. Đến 31/12/2023, tổng số thu BHYT là 124.300 tỷ đồng, đạt 119,44% kế hoạch. Nhìn chung, việc sử dụng quỹ đảm bảo tiết kiệm, hiệu quả, đảm bảo cân đối thu-chi và sự bền vững của quỹ, để đáp ứng nhu cầu khám, chữa bệnh của Nhân dân.

Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn thông tin thêm: “Bên cạnh những kết quả đã đạt được, sau 15 năm triển khai thực hiện Luật BHYT 2008 và Luật BHYT 2014, đã có một số quy định không còn phù hợp với sự phát triển kinh tế-xã hội, một số nội dung mới phát sinh trong trong thực tiễn triển khai. Những thay đổi trong các quy định về khám, chữa bệnh của Luật Khám bệnh, chữa bệnh đòi hỏi cần phải tổng kết, đánh giá và sửa đổi, bổ sung Luật BHYT để phù hợp với các quy định mới của hệ thống pháp luật và thực tiễn".

Hội nghị cũng được nghe các báo cáo chuyên môn từ Vụ Bảo hiểm y tế, Cục Quản lý Khám, chữa bệnh (Bộ Y tế), Ban Thực hiện chính sách BHYT, Trung tâm Giám định BHYT và Trung tâm điện tử (BHXH Việt Nam) cũng như ý kiến của Sở Y tế một số tỉnh, thành phố đã góp phần làm rõ thêm tình hình thực hiện Luật BHYT trong giai đoạn vừa qua.

Ông Lê Văn Phúc phân tích rõ tình hình thực hiện Luật BHYT

Bà Trần Thị Trang- Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm y tế (Bộ Y tế) nhấn mạnh, quá trình nghiên cứu sửa đổi Luật BHYT sẽ được thực hiện trên quan điểm kế thừa những quy định đang phát huy hiệu quả, khắc phục những bất cập đang tồn tại; đảm bảo khả năng chi trả, an toàn của quỹ BHYT, giảm gánh nặng chi phí y tế trực tiếp từ tiền túi của cá nhân/hộ gia đình; làm rõ hơn nhiệm vụ, quyền hạn của các bên, đổi mới công tác quản lý nhà nước về BHYT... Tỷ lệ bao phủ BHYT với nhóm tham gia theo hộ gia đình còn thấp; chất lượng dịch vụ tại tuyến y tế cơ sở chưa đáp ứng yêu cầu; một số cơ sở y tế gặp khó khăn trong việc mua sắm thuốc, vật tư y tế; chính sách “thông tuyến” một mặt nâng cao quyền lợi cho người dân song cũng gây nên tình trạng quá tải ở cơ sở y tế tuyến trên; có tình trạng chỉ định dịch vụ kỹ thuật quá mức cần thiết, chỉ định điều trị nội trú không thực sự cần thiết hoặc kéo dài ngày điều trị nội trú...

Phân tích chi tiết tình hình thực hiện Luật BHYT, ông Lê Văn Phúc- Trưởng Ban Thực hiện chính sách BHYT (Bảo hiểm Xã hội Việt Nam) đưa ra một số đề xuất nhằm duy trì và phát triển bền vững số người tham gia BHYT. Theo đó, cần quy định để mọi đối tượng đều phải tham gia BHYT liên tục, đầy đủ, nhất là với nhóm người lao động bị tạm hoãn hợp đồng lao động, người lao động ở khu vực phi chính thức, hộ gia đình (hiện nhóm này còn khoảng 7% chưa tham gia BHYT).

Làm rõ những kết quả ứng dụng CNTT trong công tác quản lý khám, chữa bệnh và giám định BHYT, ông Dương Tuấn Đức- Giám đốc Trung tâm Giám định BHYT và thanh toán đa tuyến (Bảo hiểm Xã hội Việt Nam) cũng nêu lên những bất cập, nhất là tình trạng chưa tuân thủ quy định về liên thông dữ liệu của cơ sở khám, chữa bệnh; còn tình trạng dữ liệu gửi chậm, chất lượng dữ liệu chưa đảm bảo “đúng, đủ, sạch, sống”...

Đánh giá về chất lượng khám chữa bệnh của các cơ sở y tế

Đánh giá về chất lượng khám, chữa bệnh của các cơ sở y tế giai đoạn vừa qua, ông Nguyễn Trọng Khoa- Phó Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh (Bộ Y tế) cho rằng, lãnh đạo các bệnh viện phải thực sự sâu sát chỉ đạo nội dung này; cần xây dựng mạng lưới quản lý chất lượng, an toàn người bệnh, đẩy mạnh ứng dụng CNTT, chuyển đổi số trong công tác khám, chữa bệnh, gắn với thường xuyên kiểm tra, giám sát, tập huấn, hướng dẫn giải quyết các khó khăn trong quá trình thực hiện.

Ông Nguyễn Hoàng Mai- Phó Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội đánh giá, các báo cáo tổng kết thực hiện Luật BHYT đã được xây dựng cơ bản đầy đủ, toàn diện, phản ánh rõ các kết quả thực tiễn, nêu ra những điểm cần sửa đổi. Nhấn mạnh yêu cầu cấp thiết phải sửa đổi Luật BHYT để đảm bảo đồng bộ với Luật Khám bệnh, chữa bệnh và phù hợp với chế độ tiền lương mới, ông Nguyễn Hoàng Mai đề nghị Bộ Y tế và Bảo hiểm Xã hội Việt Nam cần tiếp tục phối hợp chặt chẽ với nhau để thống nhất các nội dung điều chỉnh.

Cũng theo ông Nguyễn Hoàng Mai, cần nghiên cứu và thực hiện những vấn đề trước mắt và lâu dài. Trước mắt, các bên cần thống nhất chỉ đạo, nâng cao hiệu quả triển khai trong thực tế, qua đó sẽ giải quyết ngay được các hạn chế, bất cập trong tổ chức thực hiện. Lâu dài, nghiên cứu đề xuất sửa đổi Luật BHYT cho phù hợp với yêu cầu đang đặt ra.

Phó Tổng Giám đốc Bảo hiểm Xã hội Việt Nam Nguyễn Đức Hòa phát biểu tại Hội nghị

Nêu rõ một số điểm mới trong công tác tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật BHYT như: Cải cách thủ tục hành chính, cấp thẻ BHYT, ứng dụng CNTT... Phó Tổng Giám đốc Bảo hiểm Xã hội Việt Nam Nguyễn Đức Hòa khẳng định: Ngành Bảo hiểm Xã hội Việt Nam luôn cố gắng tạo thuận lợi và đảm bảo quyền lợi BHYT cho người dân. Điều này được thể hiện rõ qua số lượt khám, chữa bệnh BHYT liên tục gia tăng qua các năm, tương ứng với đó là chi phí khám, chữa bệnh BHYT cũng tăng theo. Số cơ sở y tế tham gia khám, chữa bệnh BHYT cũng gia tăng qua từng năm, cho thấy chính sách BHYT đã và đang đi vào cuộc sống, mở rộng cơ hội khám, chữa bệnh BHYT cho người dân; khẳng định Bảo hiểm Xã hội Việt Nam sẽ cố gắng phối hợp chặt chẽ với Bộ Y tế để nghiên cứu sửa đổi Luật BHYT, đảm bảo khắc phục những hạn chế đang còn tồn tại, nhất là vấn đề liên quan đến phương thức thanh toán, định mức kinh tế, xây dựng tiêu chí chất lượng khám, chữa bệnh, tạo thuận lợi cho việc ứng dụng CNTT, trí tuệ nhân tạo (AI) trong các khâu quản lý, thực hiện nghiệp vụ... cùng hướng tới mục tiêu đảm bảo tốt nhất quyền lợi BHYT của người dân.

Phát biểu kết luận Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn đã chỉ đạo cụ thể với các đơn vị trực thuộc Bộ Y tế, nhất là các nội dung liên quan đến xây dựng văn bản hướng dẫn, tháo gỡ các khó khăn trong công tác tổ chức thực hiện khám, chữa bệnh BHYT, cũng như tiếp tục phối hợp với cơ quan Bảo hiểm Xã hội để nghiên cứu sửa đổi Luật BHYT đảm bảo chất lượng, kịp tiến độ đề ra. Yêu cầu các cơ sở y tế tiếp tục triển khai các giải pháp nâng cao hơn nữa chất lượng khám, chữa bệnh BHYT; thực hiện nghiêm các quy định của Bộ Y tế, nhất là việc liên thông và gửi dữ liệu phục vụ hiệu quả công tác quản lý, thanh toán, giám định BHYT, hướng tới mục tiêu công khai, minh bạch... Thứ trưởng Bộ Y tế yêu cầu “Phải thấm nhuần phương châm "Lấy người bệnh làm trung tâm" để công tác nghiên cứu, sửa đổi chính sách BHYT cũng như nâng cao chất lượng công tác tổ chức thực hiện phát huy được hiệu quả thực sự trong thực tiễn".