Điều trị viêm đại tràng bằng cách nào mang lại hiệu quả cao?

Hiện nay, có khoảng 25% người Việt Nam mắc bệnh lý viêm đại tràng. Tuy nhiên, cách phòng ngừa, điều trị viêm đại tràng vẫn chưa được nhiều người thực hiện đúng. Cùng tìm hiểu về cách chẩn đoán, phương pháp điều trị và biện pháp khắc phục viêm đại tràng trong bài viết này nhé!

Chẩn đoán

Phương pháp nội soi với sinh thiết mô là cách duy nhất để chẩn đoán xác định viêm loét đại tràng. Các loại xét nghiệm khác có thể giúp loại trừ các biến chứng hoặc các dạng bệnh viêm ruột khác, chẳng hạn như bệnh Crohn. Để giúp xác nhận chẩn đoán viêm loét đại tràng, bạn có thể thực hiện một hoặc nhiều xét nghiệm và quá trình sau:

Xét nghiệm

- Xét nghiệm máu: Bác sĩ có thể đề nghị xét nghiệm máu để kiểm tra tình trạng thiếu máu - tình trạng không có đủ tế bào hồng cầu để mang đủ oxy đến các mô của bạn - hoặc để kiểm tra các dấu hiệu nhiễm trùng hoặc viêm.

- Nghiên cứu phân: Các tế bào bạch cầu hoặc một số protein nhất định trong phân của bạn có thể chỉ ra bệnh viêm loét đại tràng. Mẫu phân cũng có thể giúp loại trừ các rối loạn khác, chẳng hạn như nhiễm trùng do vi khuẩn, vi rút và ký sinh trùng.

Quá trình nội soi

- Nội soi đại tràng: Phương pháp này cho phép bác sĩ xem toàn bộ đại tràng của bạn bằng cách sử dụng một ống mỏng, linh hoạt, có ánh sáng với một camera ở đầu. Trong quá trình thực hiện, các mẫu mô được lấy để phân tích trong phòng thí nghiệm. Điều này được gọi là sinh thiết mô. Một mẫu mô là cần thiết để chẩn đoán.

- Nội soi đại tràng sigma linh hoạt: Bác sĩ sử dụng một ống mảnh, linh hoạt, có đèn để kiểm tra trực tràng và đại tràng sigma - đầu dưới của đại tràng. Nếu đại tràng của bạn bị viêm nặng, xét nghiệm này có thể được ưu tiên thay vì nội soi toàn bộ.

Quá trình hình ảnh

- Tia X: Nếu bạn có các triệu chứng nghiêm trọng, bác sĩ có thể sử dụng phương pháp chụp X-quang tiêu chuẩn vùng bụng để loại trừ các biến chứng nghiêm trọng, chẳng hạn như phình đại tràng hoặc thủng đại tràng.

                                   Chụp MRI cho những bệnh nhân bị viêm đại tràng

- Chụp CT: Chụp CT vùng bụng hoặc xương chậu của bạn có thể được thực hiện nếu nghi ngờ có biến chứng do viêm loét đại tràng. Chụp CT cũng có thể tiết lộ bao nhiêu phần đại tràng bị viêm.

- Chụp cắt lớp vi tính (CT) và chụp cắt lớp cộng hưởng từ (MRI): Những loại xét nghiệm không xâm lấn này có thể được khuyến nghị để loại trừ bất kỳ tình trạng viêm nào ở ruột non. Những xét nghiệm này nhạy hơn trong việc phát hiện tình trạng viêm trong ruột so với các xét nghiệm hình ảnh thông thường. Chụp cắt lớp MRI là một phương pháp thay thế không có bức xạ.

Điều trị viêm đại tràng

Điều trị viêm đại tràng thường bao gồm điều trị bằng thuốc hoặc phẫu thuật. Một số loại thuốc có thể có hiệu quả trong điều trị viêm đại tràng. Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng bệnh lý mà bạn sẽ được chỉ định những loại thuốc khác nhau. Có những loại thuốc có tác dụng tốt với một số người nhưng có thể không có tác dụng với người khác, vì thế có thể mất thời gian để tìm được loại thuốc phù hợp cho bạn. Ngoài ra, vì một số loại thuốc có tác dụng phụ nghiêm trọng nên bạn cần cân nhắc lợi ích và rủi ro của bất kỳ phương pháp điều trị nào.

Thuốc chống viêm

Thuốc chống viêm thường là bước đầu tiên trong điều trị viêm đại tràng và phù hợp với hầu hết những người mắc bệnh này. Bao gồm các:

- 5-aminosalicylat: Ví dụ về loại thuốc này bao gồm sulfasalazine (Azulfidine), mesalamine (Delzicol, Rowasa, những loại khác), balsalazide (Colazal) và olsalazine (Dipentum). Loại thuốc bạn dùng và cách bạn dùng nó - bằng đường uống hoặc dưới dạng thuốc xổ hoặc thuốc đạn - tùy thuộc vào vùng đại tràng bị ảnh hưởng.

- Corticosteroid: Những loại thuốc này, bao gồm prednisone và budesonide, thường được dành riêng cho bệnh viêm loét đại tràng từ trung bình đến nặng và không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác. Corticosteroid ức chế hệ thống miễn dịch. Do tác dụng phụ nên chúng thường không được dùng lâu dài.

Thuốc ức chế hệ thống miễn dịch

Những loại thuốc này cũng làm giảm viêm, nhưng chúng làm như vậy bằng cách ngăn chặn phản ứng của hệ thống miễn dịch vốn khởi động quá trình viêm. Đối với một số người, sự kết hợp của các loại thuốc này có tác dụng tốt hơn so với chỉ dùng một loại thuốc.

Thuốc ức chế miễn dịch bao gồm:

- Azathioprine (Azasan, Imuran) và mercaptopurin (Purinethol, Purixan): Đây là những thuốc ức chế miễn dịch thường được sử dụng để điều trị bệnh viêm ruột. Chúng thường được sử dụng kết hợp với các loại thuốc được gọi là sinh học. Việc sử dụng chúng đòi hỏi bạn phải theo dõi chặt chẽ với nhà cung cấp dịch vụ của mình và kiểm tra máu thường xuyên để tìm các tác dụng phụ, bao gồm cả tác dụng lên gan và tuyến tụy.

- Cyclosporine (Gengraf, Neoral, Sandimmune): Thuốc này thường được dành riêng cho những người không đáp ứng tốt với các loại thuốc khác. Cyclosporine có khả năng gây ra tác dụng phụ nghiêm trọng và không được sử dụng lâu dài.

- Thuốc "phân tử nhỏ": Gần đây hơn, các chất được cung cấp qua đường uống, còn được gọi là "phân tử nhỏ", đã có sẵn để điều trị IBD . Chúng bao gồm tofacitinib (Xeljanz), upadacitinib (Rinvoq) và ozanimod (Zeposia). Những loại thuốc này có thể có hiệu quả khi các liệu pháp khác không có tác dụng. Các tác dụng phụ chính bao gồm tăng nguy cơ nhiễm trùng bệnh zona và đông máu.
Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) gần đây đã đưa ra cảnh báo về tofacitinib, cho biết các nghiên cứu sơ bộ cho thấy nguy cơ mắc các vấn đề nghiêm trọng liên quan đến tim và ung thư khi dùng thuốc này tăng lên. Nếu bạn đang dùng tofacitinib để điều trị viêm đại tràng, đừng ngừng dùng thuốc mà không nói chuyện trước với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn.

                    Kết hợp thuốc trong điều trị viêm đại tràng

Chế phẩm sinh học

Lớp trị liệu này nhắm vào các protein được tạo ra bởi hệ thống miễn dịch. Các loại chế phẩm sinh học được sử dụng để điều trị viêm đại tràng bao gồm:

- Infliximab (Remicade), adalimumab (Humira) và golimumab (Simponi): Những loại thuốc này, được gọi là chất ức chế yếu tố hoại tử khối u (TNF), hoạt động bằng cách trung hòa một loại protein do hệ thống miễn dịch của bạn tạo ra. Chúng dành cho những người bị viêm loét đại tràng nặng không đáp ứng hoặc không thể dung nạp các phương pháp điều trị khác. Thuốc ức chế TNF còn được gọi là thuốc sinh học.

- Vedolizumab (Entyvio): Thuốc này được phê duyệt để điều trị viêm đại tràng cho những người không đáp ứng hoặc không thể dung nạp các phương pháp điều trị khác. Nó hoạt động bằng cách ngăn chặn các tế bào viêm đến vị trí viêm.

- Ustekinumab (Stelara): Thuốc này được phê duyệt để điều trị viêm đại tràng cho những người không đáp ứng hoặc không thể dung nạp các phương pháp điều trị khác. Nó hoạt động bằng cách ngăn chặn một loại protein khác gây viêm.

Các loại thuốc khác

Bạn có thể cần dùng thêm thuốc để kiểm soát các triệu chứng cụ thể của viêm loét đại tràng. Luôn nói chuyện với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn trước khi sử dụng thuốc không kê đơn. Bác sĩ có thể đề xuất một hoặc nhiều điều sau đây.

- Thuốc chống tiêu chảy: Đối với tiêu chảy nặng, loperamid (Imodium AD) có thể có hiệu quả. Nếu bạn bị viêm loét đại tràng, đừng dùng thuốc chống tiêu chảy mà không nói chuyện với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn trước. Những loại thuốc này có thể làm tăng nguy cơ đại tràng phì đại (megacolon độc hại).

- Thuốc giảm đau: Đối với cơn đau nhẹ, nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn có thể khuyên dùng acetaminophen (Tylenol, những loại khác) - nhưng không dùng ibuprofen (Advil, Motrin IB, những loại khác), naproxen natri (Aleve) và diclofenac natri, có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng và làm tăng mức độ nghiêm trọng của bệnh.

- Thuốc chống co thắt: Đôi khi các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe sẽ kê toa các liệu pháp chống co thắt để giúp giảm chứng chuột rút.

- Chất bổ sung sắt: Nếu bạn bị chảy máu đường ruột mãn tính, bạn có thể bị thiếu máu do thiếu sắt và cần được bổ sung sắt.

Phẫu thuật

Phẫu thuật có thể loại bỏ viêm loét đại tràng và bao gồm việc cắt bỏ toàn bộ đại tràng và trực tràng của bạn (Phẫu thuật cắt bỏ đại tràng và trực tràng). Trong hầu hết các trường hợp, điều này liên quan đến một thủ tục gọi là phẫu thuật nối hồi tràng (túi J). Trường hợp điều trị nội khoa không hiệu quả hoặc bệnh trở nên nghiêm trọng, xuất hiện biến chứng như rò, thủng, áp xe… người bệnh cần được phẫu thuật cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ ruột kết hoặc trực tràng.

                 Phẫu thuật cắt bỏ đại tràng và trực tràng

Sàng lọc ung thư

Bạn sẽ cần sàng lọc ung thư đại tràng thường xuyên hơn vì nguy cơ gia tăng. Lịch trình được đề xuất sẽ tùy thuộc vào vị trí ruột bị bệnh và thời gian mắc bệnh. Những người bị tổn thương trực tràng, còn được gọi là viêm trực tràng, không có nguy cơ mắc ung thư đại tràng. Nếu bệnh không chỉ liên quan đến trực tràng, bạn sẽ cần nội soi đại tràng để theo dõi sau mỗi 1 đến 2 năm. 

Lối sống và biện pháp khắc phục tại nhà

Đôi khi bạn có thể cảm thấy bất lực khi đối mặt với bệnh viêm loét đại tràng. Nhưng những thay đổi trong chế độ ăn uống và lối sống của bạn có thể giúp kiểm soát các triệu chứng của bạn và kéo dài thời gian giữa các đợt bùng phát.

Không có bằng chứng chắc chắn nào cho thấy những gì bạn ăn thực sự gây ra bệnh viêm ruột. Nhưng một số loại thực phẩm và đồ uống có thể làm trầm trọng thêm các dấu hiệu và triệu chứng của bạn, đặc biệt là khi cơn bùng phát.

Việc ghi nhật ký thực phẩm có thể hữu ích để theo dõi những gì bạn đang ăn cũng như cảm giác của bạn. Nếu bạn phát hiện ra rằng một số loại thực phẩm đang khiến các triệu chứng của bạn bùng phát, bạn có thể thử loại bỏ chúng.

Dưới đây là một số gợi ý về chế độ ăn uống chung có thể giúp bạn kiểm soát tình trạng của mình:

- Hạn chế các sản phẩm từ sữa. Nhiều người mắc bệnh viêm ruột nhận thấy rằng các vấn đề như tiêu chảy, đau bụng và đầy hơi được cải thiện bằng cách hạn chế hoặc loại bỏ các sản phẩm từ sữa. Bạn có thể không dung nạp lactose - nghĩa là cơ thể bạn không thể tiêu hóa đường sữa (lactose) trong thực phẩm từ sữa. Sử dụng sản phẩm enzyme như Lactaid cũng có thể hữu ích.

- Ăn nhiều bữa nhỏ. Bạn có thể thấy rằng mình cảm thấy tốt hơn khi ăn năm hoặc sáu bữa nhỏ mỗi ngày thay vì hai hoặc ba bữa lớn.

- Uống nhiều chất lỏng. Cố gắng uống nhiều chất lỏng hàng ngày. Nước là tốt nhất. Rượu và đồ uống có chứa caffeine sẽ kích thích ruột và có thể làm bệnh tiêu chảy nặng hơn, trong khi đồ uống có ga thường tạo ra đầy hơi.

- Nói chuyện với một chuyên gia dinh dưỡng. Nếu bạn bắt đầu giảm cân hoặc chế độ ăn kiêng của bạn trở nên rất hạn chế, hãy nói chuyện với chuyên gia dinh dưỡng đã đăng ký.

                  Chế độ dinh dưỡng phù hợp dành cho người bị viêm đại tràng

Dược liệu thiên nhiên hỗ trợ viêm đại tràng

Viêm đại tràng vốn là bệnh mạn tính, việc dùng thuốc tây chỉ giải quyết tình thế trước mắt. Về lâu dài, lựa chọn dùng thảo dược tự nhiên vẫn được các chuyên gia đánh giá là giải pháp an toàn và hữu hiệu cho đại đa số người bệnh.

Một mặt là để hạn chế tối đa các tác dụng phụ trên gan thận, dạ dày, một mặt là giúp tác động toàn diện đến vấn đề viêm loét đại tràng để cải thiện triệu chứng và ngăn chặn nguy cơ tái phát.

Nhờ lợi thế nguồn thảo dược phong phú của nước ta, đã có không ít các bài thuốc chữa viêm đại tràng ra đời, trong đó phải kể đến một số dược liệu điển hình sau:

- Nghệ: được biết đến với công dụng chống viêm, kháng khuẩn, chống oxy hóa. Giúp phục hồi và tái tạo niêm mạc đại tràng, bảo vệ đại tràng khỏe mạnh tránh ung thư. 

- Hoàng liên: có công dụng kháng khuẩn, tiêu viêm, thường được sử dụng trong các bài thuốc chống tiêu chảy, kiết lỵ,…

- Mật ong: chống oxy hóa, giúp tái tạo niêm mạc, lành vết loét, kích thích tiêu hóa và tăng cường hệ miễn dịch.

- Chè dây: giảm đau, chống viêm, diệt khuẩn và tăng cường chức năng tiêu hóa.

- Ngoài ra còn có rất nhiều thảo dược khác như: Mộc hương, Can khương, vỏ hạt Mã đề, Lương khương, Bạch truật, Hẹ lá, Thì là,… cũng mang lại rất nhiều hiệu quả tốt trong việc làm lành vết loét, chống co thắt đại tràng để giảm nhanh triệu chứng.

Sử dụng dược liệu trong điều trị viêm đại tràng

Các thảo dược tự nhiên có thể sử dụng dưới dạng sao khô hoặc đun sắc uống hàng ngày. Tuy nhiên y học hiện đại, các nhà khoa học đã nghiên cứu chiết xuất và bào chế dưới dạng sản phẩm viên uống tiện dụng, an toàn và hiệu quả cao với hàm lượng dược chất chuẩn xác. 

Qua những thông tin trên, hy vọng bạn có thêm kiến thức về cách điều trị bệnh viêm đại tràng, nhờ đó biết cách nhận biết và có biện pháp phù hợp để nâng cao sức khỏe của bạn và gia đình. Nếu còn gì thắc mắc cần được tư vấn thêm về bệnh, hãy gọi đến số miễn cước 1800.646866 để được các dược sĩ hỗ trợ.